Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Mapa kleszczy na sezon 2023. Gdzie w Polsce jest ich najwięcej? „Niektóre kleszcze przenoszą groźne choroby dla ludzi”

Patrycja Seklecka
Patrycja Seklecka
CC BY 2.0

Kleszcze występują na całym świecie i niestety wszędzie są tak samo uciążliwe. W trzymaniu się od nich z daleka pomoże mapa kleszczy, która zdradza, gdzie znajdują się duże skupiska tych pajęczaków. 

Na zdjęciu kleszcz występujący na terenie Stanów Zjednoczonych.
CC BY 2.0 Kleszcze występują na całym świecie i niestety wszędzie są tak samo uciążliwe. W trzymaniu się od nich z daleka pomoże mapa kleszczy, która zdradza, gdzie znajdują się duże skupiska tych pajęczaków. Na zdjęciu kleszcz występujący na terenie Stanów Zjednoczonych. Flickr.com / Judy Gallagher / CC BY 2.0
Sezon na kleszcze już się rozpoczął. Te pajęczaki to zmora amatorów przebywania na łonie natury. Co trzeci z tych podstępnych pasożytów może powodować zakażenie niebezpiecznymi wirusami i wywoływać choroby. Lasy Państwowe ostrzegają: „Niektóre kleszcze przenoszą groźne choroby dla ludzi”. Na pytanie, jak trzymać się od nich z daleka, odpowiada mapa kleszczy na 2023 rok. Jak się chronić przed tymi pajęczakami? Gdzie w Polsce jest najwięcej kleszczy? Jakie choroby przenoszą? Co zabrać na wycieczkę, aby nie dać się kleszczom? Zobaczcie mapę kleszczy w Polsce w 2023 roku.

Spis treści

Powstała mapa kleszczy na 2023 rok. Gdzie w Europie i w Polsce występują najczęściej?

Kleszcze występują powszechnie w całej Europie. Ich ulubione miejsca to wszystkie tereny zielone – począwszy od parków, lasów i łąk do przydomowych ogródków. Gdzie żyją kleszcze w Polsce? Od kilku lat duże natężenie występowania tych pasożytów notuje się szczególnie w województwach:

  • podlaskim,
  • warmińsko-mazurskim
  • i mazowieckim.

Oto mapa kleszczy w Polsce i miejsc, w których w 2023 roku znaleziono kleszcze lub ich występowanie w dużych ilościach jest bardzo prawdopodobne:

Rok temu przeżyliśmy „kleszczową inwazję”

W zeszłym roku Lasy Państwowe poinformowały o „inwazji” kleszczy we wpisie na Twitterze. Leśnicy przypomnieli wtedy odwiedzającym tereny zielone turystom, jak postępować w przypadku ukąszenia przez tego pajęczaka.

O wzmożonym występowaniu kleszczy na terenie Warmii i Mazur opowiedziała dr hab. Małgorzata Dmitryjuk z Katedry Biochemii na Wydziale Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Rzeczywiście, na Warmii i Mazurach występuje duży odsetek kleszczy zarażonych bakteriami Borrelia burgdorferi, czyli krętkami wywołującymi boreliozę. Z naszych badań wynika, że wśród kleszczy zdejmowanych ze zwierząt domowych oraz z dziko żyjących, głównie z saren oraz jeleni, aż 24% jest zarażonych krętkami. Z danych pochodzących z innych obszarów kraju wynika, że liczba zarażonych kleszczy stale wzrasta. Co istotne, do tej pory w naszym regionie notowaliśmy głównie zarażenia tylko przez kleszcze z gatunku Ixodes ricinus (kleszcz pospolity, kleszcz pastwiskowy), występujące najpowszechniej. Natomiast obecnie obserwujemy bardzo szybki wzrost populacji kleszczy z gatunku Dermacentor reticulatus (kleszcza łąkowego), o którym do niedawna sądzono, że atakuje wyłącznie zwierzęta. Niestety, mamy coraz więcej doniesień o ukąszeniach ludzi przez tego kleszcza. Nie ma bezpośrednich dowodów na przenoszenie przez D. reticulatus patogenów na człowieka, ale z pewnością odgrywa on dużą rolę w rozprzestrzenianiu wielu patogenów – czytamy na stronie UWM.

Ze względu na łagodne zimy te pajęczaki są dla nas zagrożeniem przez cały rok. W 2023 roku już w prawie całym kraju odnotowano ich występowanie. Na kleszcze powinni uważać wszyscy ci, którzy wybierają się w okresie wiosenno-letnim na łono natury. Bez względu na to, czy jest to piknik na łące, wycieczka do lasu czy marsz po parku krajobrazowym, każdy może stać się ofiarą tego niebezpiecznego pasożyta.

Czym są kleszcze?

Kleszcze to niewielkie (do 3 centymetrów długości, najczęściej mniej niż 1,5 cm) pajęczaki o owalnym kształcie, które pasożytują na ludziach i zwierzętach. Odżywiają się krwią przez około 15 dni – właśnie dlatego najczęściej „wczepiają się” w miękkie i ciepłe miejsca na ciałach swoich ofiar. Kiedy znajdą się w dogodnej dla siebie lokalizacji, za pomocą ostrej części aparatu gębowego wycinają otwór w naskórku i przyczepiają się, wysysając krew. Ukłucie kleszcza nie boli – ślina tych stawonogów zawiera środek znieczulający.

Kleszcze na człowieku. Gdzie najczęściej występują ukąszenia?

Kleszcz na skórze człowieka.
Kleszcz na skórze człowieka. natalyaa / 123RF.com

Kleszcze nie są specjalnie wybrednymi pasożytami, dlatego po wizycie w miejscu, w którym występują te pajęczaki, dobrze jest sprawdzić całe swoje ciało.

Szczególną uwagę powinniśmy poświęcić:

  • okolicom pod kolanami,
  • pod pachami
  • i skórze na głowie, dokładnie przeczesując włosy

Narażone na ukąszenia kleszczy są również dzieci – te niebezpieczne stawonogi uwielbiają chować się w dziecięcych pachwinach, na głowie, klatce piersiowej i karku. Jedynymi miejscami na ciele człowieka, na których nie odnotowano dużej przyczepności kleszczy, były stopy, dłonie oraz łokcie.

Choroby przenoszone przez kleszcze

Niektóre kleszcze są nosicielami wielu niebezpiecznych wirusów i bakterii, które przenikają do organizmu ludzkiego lub zwierzęcego ze śliną pasożyta. Szacuje się, że ponad 30% kleszczy jest czymś zakażonych. Szansa na wprowadzenie przez pajęczaka wirusów czy bakterii do naszego organizmu jest więc dość wysoka.

  • Najbardziej znaną chorobą, którą mogą nas zarazić kleszcze, jest borelioza – niebezpieczna choroba zakaźna, którą dość trudno wykryć. Spowodowana jest przez krętki Borelli, którymi zarażonych jest bardzo dużo kleszczy. Krętki przedostają się do organizmu człowieka najczęściej przez ślinę lub wymiociny pasożyta. Jednym z pierwszych objawów jest tzw. rumień wędrujący (niestety nie ukazuje się u wszystkich zakażonych), czyli okrągłe zaczerwienienie pojawiające się w okolicy ukąszenia kleszcza. Rodzajów boreliozy jest kilka – może ona zaburzać funkcjonowanie całego organizmu (głównie stawów, serca i układu nerwowego) i ujawnić się dopiero po wielu latach.
  • Anaplazmoza to kolejna choroba, którą przenoszą kleszcze. Występuje rzadko, a jej przebieg jest często bezobjawowy. Ci, którzy odczują jakiekolwiek skutki choroby, najczęściej będą uskarżać się na wysoką gorączkę, silne bóle głowy, bóle mięśni i stawów, dreszcze, nudności i inne zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wysypkę, a nawet powiększenie niektórych narządów.
  • Kleszczowe zapalenie mózgu to zdecydowanie najgroźniejsza dolegliwość przenoszona przez kleszcze. Spowodowana jest zakażeniem wirusem KZM, który atakuje komórki w mózgu żywiciela. Na zakażenie KZM narażeni są przedstawiciele wszystkich grup wiekowych, w tym niemowlęta. Choć rozwój choroby zależy od organizmu, w skrajnych przypadkach kleszczowe zapalenie mózgu może prowadzić nawet do śmierci. Najczęstszymi objawami KZM są te grypopodobne – gorączka czy ból mięśni. Jeżeli u zakażonego dojdzie do rozwoju następnego etapu choroby, zajęte zostaną struktury w jego centralnym układzie nerwowym. Towarzyszyć temu mogą gorączka, ból głowy, sztywność karku, zaburzenia równowagi czy napady padaczkowe. Szczyt zachorowań przypada co roku na lipiec, sierpień, wrzesień i październik, dlatego tak ważna jest ochrona przed kleszczami i odpowiednie przygotowanie do pieszych i rowerowych wycieczek.

Jak uchronić się przed kleszczami na wakacjach czy urlopie? Co odstrasza kleszcze?

Od lat ludzie próbują poradzić sobie ze skutkami ukąszeń przez kleszcze, jednak istnieje kilka sposobów, które mogą w znacznym stopniu pomóc w zwalczaniu groźnych chorób. Jeżeli wybieracie się na wycieczkę do lasu, na łąkę lub w inne miejsce, gdzie mogą występować te pajęczaki, pamiętajcie o wybraniu odpowiedniego ubioru. Wybierając się nad jezioro, do lasu czy na łąkę koniecznie zaopatrzcie się w czapkę lub inne nakrycie głowy. Kleszcze mogą ukrywać się w koronach drzew i dogodnym momencie spaść na głowę potencjalnego żywiciela. Dobrym sposobem na zabezpieczenie się przed kleszczami jest również założenie długich skarpet i wsunięcie w nie nogawek spodni oraz założenie odzieży w jasnych kolorach, dzięki czemu łatwiej będzie znaleźć na ubraniach ciemnego pajęczaka.

Możliwie szczelnie okryj ciało (koszula z długim rękawem, długie spodnie, zakryte buty). Po powrocie z lasu lub parku zdejmij ubranie i wytrzep je. Obejrzyj całe ciało. Kleszcze najczęściej wbijają się w miejsca, gdzie mamy najcieńszy naskórek – czytamy w komunikacie Lasów Państwowych.

Co jeszcze można zrobić, by uniknąć ukąszenia kleszcza?

  • Szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu to najlepsza ochrona przed tym niebezpiecznym zakażeniem. Najlepiej wykonać je wczesną wiosną – w tym czasie notuje się wzrost aktywności kleszczy. Jej przyjęcie zaleca się osobom przebywającym na obszarach, w których odnotowano dużą ilość tych pasożytów. Przyjęcie każdej szczepionki powinno być uprzednio skonsultowane z lekarzem.
  • Koniecznością jest także zaopatrzenie się w preparaty odstraszające kleszcze. Na rynku jest ich cała masa – najczęściej w formie sprayu. Najlepiej działają te, w których składzie można znaleźć DEET, IR3535, olejek z eukaliptusa cytrynowego czy pikarydynę. Uwaga! Przed użyciem preparatów na dziecięcej skórze warto zasięgnąć porady specjalisty – nie wszystkie substancje nadają się do użycia w przypadku maluchów.
  • Apteczka i zestaw do usuwania kleszczy w plecaku to zawsze dobry pomysł. W przypadku ukąszenia kleszcza kluczowy jest czas – im szybciej go usuniemy, tym mniejsze ryzyko zakażenia. Trzeba jednak potrafić usunąć je w odpowiedni sposób i najlepiej poprosić o usunięcie pasożyta pracownika placówki medycznej. Jeżeli nie jest to możliwe i potraficie sami rozprawić się z kleszczem, musicie być zaopatrzeni w pęsetę i środki odkażające oraz opatrunkowe.

Kleszcze u zwierząt – jak postępować?

Zwierzęta również są bardzo narażone na ukąszenia kleszczy i tak jak u ludzi, może wiązać się to z poważnymi powikłaniami. U zwierząt domowych (szczególnie psów), których skóra pokryta gęstą sierścią stanowi idealne środowisko dla pasożytów, jedną z chorób wywoływanych przez kleszcze jest babeszjoza. Do jej objawów należą:

  • wysoka gorączka,
  • osłabienie
  • i brak apetytu.

Niewykryta babeszjoza prowadzi do niewydolności wielu narządów, zaburzeń neurologicznych czy niskiego ciśnienia krwi pupila. Tym bardziej ważne jest, żeby usunąć pajęczaka ze skóry zwierzęcia jak najszybciej. Jak to zrobić? Kleszcza (tuż przy skórze) należy chwycić i wykręcić pęsetą szybkim, zdecydowanym ruchem. Pod żadnym pozorem nie wolno go niczym smarować – zwiększa to ryzyko przeniesienia choroby. Jeżeli część pajęczaka zostanie w skórze, zwierzę trzeba zabrać jak najszybciej do weterynarza, a po całym zabiegu bacznie obserwować zachowanie czworonoga. By zabezpieczyć pupila przed atakami kleszczy, warto już teraz poprosić lekarza weterynarii o specjalne krople czy obrożę przeciwkleszczową, które skutecznie odstraszają pasożyty.

Uczulamy wszystkich zapalonych podróżników – uważajcie na kleszcze! Nigdy nie wiadomo, który z nich jest nosicielem groźnych wirusów. Stosując się do powyższych porad, skutecznie zminimalizujecie ryzyko ukąszenia i uchronicie się przed jego potencjalnymi powikłaniami.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedźwiedź szuka pożywienia w koszu na odpadki

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Mapa kleszczy na sezon 2023. Gdzie w Polsce jest ich najwięcej? „Niektóre kleszcze przenoszą groźne choroby dla ludzi” - Strona Podróży

Wróć na nidzica.naszemiasto.pl Nasze Miasto